11. Абарончыя збудаванні Кіева (падручнік)

Крыніца 4. План і сучасны выгляд умацаванняў

Кіеўскага укрепрайона - дотаў (30-40 гг ХХ стагоддзя)

Слоўнічак

Ўмацаваны раён - Сістэма абарончых збудаванняў на подступах у горад. Складалася з некалькіх ліній жалезабетонных або сталёвых дотаў (Даўгачасная агнявыя кропка), узброеных гарматамі і кулямётамі, процітанкавых равоў, мінных палёў і да т.п..

Падумаем, параўноўваючы:

- Што змянілася ў размяшчэнні ўмацаванняў? Чым гэта можна растлумачыць?

- Параўнай ўмацавання КиУР з умацаваньнямі Кіеўскай крэпасці. Якія адрозненні? Чаму?

- Што гэта за выбоіны на доте намаляваным у крыніцы 4?

Ўмацавання горада могуць быць больш ці менш трывалымі. Але Гісторыя ведае шмат выпадкаў, калі здаваліся крэпасці, якія лічыліся непрыступнымі. Ведае яна і шмат выпадкаў, калі не вельмі ўмацаваныя горада станавіліся для ворагаў непрыступнымі крэпасцямі. Бо галоўная сіла любой крэпасці - гэта людзі, іх мужнасць, гатоўнасць да самаахвяравання.

Крыніца 5

(А) З карціны В. Шаталина

Абарона Кіева ад манголаў

(Б) З «Летапісы рускага? "

«1240 г.. Прыйшоў Батый да Кіева з вялікай сілай і аблажыў горад. І абступіла [Кіеў] сіла татарская, і быў горад у

 аблозе вялікі.

І паставіў Батый заганы пад агарод каля брамы Лядских? і заганы няспынна білі дзень і ноч. Выбілі яны сцены, і

выйшлі гараджане на пабітыя сцены, і было тут убачыць, як ламаліся дзіды і расколвалася шчыты, [а] стрэлы зацямнілі

 свет пераможаным, і Зміцер паранены быў. Гараджане зрабілі яшчэ другое ўмацавання вакол [царквы] Святой Багародзіцы

[Дзясяціннай].

А дзень прыйшлі [татары] на іх, і была бітва паміж імі вялікая. Людзі тым часам выбеглі і на царкву, і на зборы

 царкоўнае з пажыткамі сваімі, [і] ад цяжару паваліліся з імі сцены царкоўныя, і так ўмацаванне было ўзята [татарскімі]

 воіна. Дзмітрыя ж вывелі [да Батыю], параненага, але яны не забілі яго праз мужнасць яго ».

(У) Канстанцін Стогний аб абароне дота № 131.

«У жніўні 1941-га ён [дот] адбіў усе напады немцаў. 

Чацвёра сутак гітлераўцы не маглі падысьці да яго.

 Абарону ў ДОТ трымала 11 чалавек з 3-й брыгады паветрана-дэсантных войскаў 

пад камандаваннем Васіля Якуніна. Здацца яны адмовіліся. ? 

Тады дот пачалі паліваць з агнямётаў, пакуль ён не стаў чырвоным. "

Паразважаем:

-          аб'ядноўвае гэтыя крыніцы?

-          Абаронцы Кіеў і ў 1240 г. і ў 1941 г. не маглі не ўсведамляць свайго становішча. Чаму ж яны не склалі зброю перад праціўнікам?

Крыніца 6. Будаўніцтва абарончых збудаванняў у 1941 г.

Паразважаем:

-         што гэта за збудаванне? Для чаго яна прызначана?

-         Хто працуе? Што гэта за людзі?

Даведка:

             - Тэхніка, якой ваявалі ў ХХ ст.

    Вялікая Айчынная вайна з гітлераўскай Нямеччынай пачалася для Кіева ў першы ж дзень вайны 22 Чэрвеня 1941.

 Першыя выбухі бомбаў прагучалі ў розных раёнах горада. Амаль адразу, па мірным горада пераўтварыўся ў трывалы

 абарончы пункт. У горадзе пачынаюць ўзводзіцца барыкады, будавацца розныя ўмацаванні. На дахах дамоў 

ўсталёўваліся зенітныя кулямёты. Амаль усе прадпрыемствы Кіева пачынаюць пераарыентавацца на выпуск ваеннай 

прадукцыі. Насельніцтва Кіева запісвалася ў апалчэнне.

    Першыя нямецкія атрады з'явіліся каля Кіева 11 ЛІПЕНІ 1941 года. З чаго і пачалася 72-дзённая абарона Кіева. Баі адразу 

набылі цяжкага і зацяжнога характару. Адны і тыя ж пазіцыі па некалькі разоў пераходзілі з рук у рукі. Толькі 19 верасня ворагу 

атрымалася ўварвацца ў горад. Але баі за горад яму таксама абышліся дарагой цаной.

    З 1941 па 1943 год Кіеў знаходзіўся ў акупацыі. За гэты час насельніцтва скарацілася амаль удвая. Частка загінула ў барацьбе з захопнікамі. Хто мог бег да сваякоў у вёску, дзе можна было неяк пракарміцца. Моладзь вывозілася на прымусовыя 

працы ў Нямеччыну.

Значных разбурэнняў зведаў і сам Кіеў. Падчас баёў за горад, падпольнай барацьбы было знішчана шмат жылых дамоў, 

прадпрыемстваў, культурных і гістарычных помнікаў. Практычна разбураны быў цэнтр горада.

Гістарычная даведка

    Ва ўсім свеце, Кіеў вядомы трагедыяй, якая адбылася ў часы акупацыі. Заняўшы горад новая ўлады пачалі масавыя расстрэлы 

габрэяў у Баб'ім Яры. Толькі за першыя тры дні было знішчана амаль 30 тысяч чалавек. Там жа расстрэльваліся 

і прадстаўнікі Руху Супраціву ці, нават тыя, хто быў не па душы новага рэжыму. Па розных ацэнак, за гады акупацыі, там

 былі знішчаны ад 100 да 300 тысяч чалавек. 29-30 верасня шануюцца як Дні памяці загінуўшых у Баб'ім Яры.

Крыніца 8

Роспыты дарослых і скажы:

-          дзе размешчаны помнікі, якія намаляваныя у крыніцы 8 (а-д);

-          якія з іх знаходзяцца ў Вашым раёне? Якія яшчэ вы ведаеце?

-          Наведваеце вы помнікі, звязаныя з падзеямі Вялікай Айчыннай вайны з бацькамі ці класам? У якія дні? Чаму менавіта тады?

-          Якія з намаляваных помнікаў вырабілі на вас найбольшае ўражанне? Чаму?

-    Чаму манумент намаляваны ў форме жанчыны з мячом і шчытом.

-     Чаму комплекс названы мемарыяльных? Чаму ў ім створаны асобны зала памяці?

Задача

Напішыце міні-сачыненне (не больш старонкі) на тэму: Чаму важна памятаць пра загінуўшых.