Вынікі Усеўкраінскага рэферэндуму аб адносінах да Акту абвяшчэння незалежнасці Украіны прадэманстравалі, што найбольшай падтрымцы ідэя незалежнасці атрымала на Правабярэжнай і Заходняй Украіны (звыш 95%). Прычым, жыхары Цярнопальскай вобласьці выказаліся «за» на 98,7%, што з'яўляецца рэкордам. У асноўным рускамоўных абласцях усходу ўдзельная вага прыхільнікаў незалежнасці Украіна зніжалася да 84%, а ў Крыму гэты паказчык складаў 54,2%
той жа дзень у Украіне прайшлі выбары прэзідэнта. З шасці кандыдатаў найбольш папулярнымі былі Леанід Краўчук - старшыня Вярхоўнай Рады Украіны, прадстаўнік былой савецкай партыйнай наменклатуры, і Вячаслаў Чарнавіл - адзін з кіраўнікоў нацыянальна-дэмакратычных сіл, на тую пару старшыня Львоўскага абласнога савета. Чарнавіл аддавалі перавагу бачыць Прэзідэнтам насельніцтва Заходняй Украіны, а асабліва Галічыны. Зрэшты, у большасці абласцей перамог Краўчук з агульным вынікам 61%
Наступныя выбары Прэзідэнта Украіны адбыліся 26 Чэрвеня 1994 У перадвыбарнай гонцы ўдзельнічалі сем кандыдатаў, у другі тур (10 ліпеня) выйшлі Леанід Краўчук і Леанід Кучма - былы Прэм'ер-міністр Украіны, прэзідэнт Украінскага саюза прамыслоўцаў і прадпрымальнікаў. Сімпатыі выбаршчыкаў ізноў здабылі кантраснага рэгіянальнага афарбоўку. За Кучму прагаласавалі ўсходнія і паўднёвыя вобласці, асабліва прамысловыя раёны Днепропетровщины і Данбаса, рускамоўны Крым, а Севастопольцы аддалі яму рэкордныя 91,9% галасоў. Перадвыбарчыя лозунгі прадастаўлення рускай мове дзяржаўнага статусу і ўмацаванне сувязяў з Расеяй адцягнулі ад Кучмы выбаршчыкаў Правабярэжнай і Заходняй Украіны. Не маючы выбару, яны на гэты раз аддалі галасы Леаніду Краўчуку. А жыхары трох абласцей Галічыны, што так не хацелі бачыць яго прэзідэнтам у 1991 г., далечы ў карысць Краўчука больш за 90% галасоў. І ўсё ж Прэзідэнтам Украіны стаў Леанід Кучма, набраўшы 52% галасоў выбаршчыкаў.
Не менш жорсткай была палітычная барацьба падчас выбараў у Вярхоўную Раду Украіны. У 1998 г. яны ўпершыню праводзіліся па прапарцыянальна-мажарытарнай сыстэме, што дало магчымасць палітычных партыям наглядна праверыць рэйтынг сваёй папулярнасці. Выбары адбыліся 29 сакавіка. З сарака партый, якія ўдзельнічалі ў перадвыбарнай гонцы, прахадны бар'ер пераадолелі восем.
Камуністычная партыя Ўкраіны (лідэр Пётр Сіманенка) атрымала падтрымку ў большасці абласцей Цэнтральнай і Усходняй Украіне. За Народны Рух Украіны (Вячаслаў Чарнавіл прагаласавалі заходнія вобласці. Блок СПУ і СелПУ «За праўду, за народ, за Украіну» (Аляксандр Мароз і Аляксандр Ткачэнка) падтрымалі сялянскія раёны Хмяльніцкай і Чаркаскай абласцей. Большасць выбаршчыкаў Днепрапятроўскай вобласці галасавалі за Усеўкраінскае аб'яднанне «Грамада» (Павел Лазарэнка). У Закарпацкай вобласці лідзіравала Сацыял-дэмакратычная партыя Ўкраіны (аб'яднаная). Неабходную колькасць галасоў выбаршчыкаў Украіны атрымалі Партыя зялёных Украіны і Народна-дэмакратычная партыя, а на Сумщине - Прагрэсіўна-сацыялістычная партыя Ўкраіны. З улікам прадстаўнікоў ад партый, якія балатаваліся па мажарытарнай акругах, Вярхоўная Рада сабрала прадстаўнікоў 22-х палітычных партый. У цэлым, 174 месца дасталася левым партыям, 108 - цэнтрысцкіх і 53 - правым. Геаграфія грамадскіх настрояў зноў продемонструвала рэзкае рэгіянальнае размежаванне: заходнія вобласці сімпатызавалі нацыянал-дэмакратам (т.зв. «правым»), на ўсходзе ж адбываўся пэўны «камуністычны рэванш»
На выбарах Прэзідэнта Украіны 1999 г. у першым туры (31 кастрычніка) балатавалася 7 кандыдатаў. Ізноў прадстаўнікі нацыянал-дэмакратычных сіл не набралі неабходную колькасць галасоў і ў другі тур (14 лістапада) выйшлі дзейны прэзідэнт Леанід Кучма і лідэр камуністаў Пётр Сіманенка. Выбіраючы «з двух гораў меншае», насельніцтва заходніх абласцей падтрымала дзеючага Прэзідэнта. Прычым тры галіцкія вобласці аддалі яму больш за 90% галасоў. У падтрымку Кучмы выказаліся таксама сталічны і прамысловыя раёны Днепрапятроўскай, Харкаўскай, Данецкай абласцей, што і забяспечыла яму перамогу з вынікам 56% галасоў выбаршчыкаў. Прадстаўніку камуністаў засталіся вернымі жыхары паўднёвых і цэнтральных абласцей "
Далейшае развіццё палітычнага жыцця набыло падчас выбараў у Вярхоўную Раду ў 2002 г. Нацыянал-дэмакратычныя партыі аб'ядналі свае сілы ў выбарчы блок «Наша Украіна», узначалены Віктарам Юшчанка. Гэта дазволіла ім перамагчы ва ўсіх абласцях паўночна-заходняй паловы дзяржавы і набраць 24% выбаршчыкаў. Другое месца заняла КПУ, якую ўзначальвае Пятром Сіманенка. За камуністаў традыцыйна галасавалі Поўдзень і Ўсход, што дазволіла ім набраць 20% галасоў. Праўладны блёк "За адзіную Ўкраіну» набраў 12% галасоў. За яго прагаласавала большасць выбаршчыкаў Данецкай вобласці. «Блок Юліі Цімашэнка» заваяваў сімпатыі жыхароў Заходняй Украіны і набраў 7% галасоў. Сацыялістычная партыя атрымала першае месца ў Палтаўскай вобласці і набрала 7% галасоў па краіне. Выбары паказалі змены ў палітычных настроях ўкраінскі. Па-першае - звужэнне электарату камуністаў, па-другое - нарастанне ўплыву дэмакратычных сіл. Але падчас працы парламента, выкарыстоўваючы ўладныя інструменты, фракцыя "Адзіная Украіна» здолела прыцягнуць у свае шэрагі большасць дэпутатаў-мажоритарщиков і павялічыць сваё прадстаўніцтва да 177 дэпутатаў. Фракцыя "Наша Украіна» аб'яднала 118 дэпутатаў, КПУ - 64, СДПУ (аб) - 31, «Блок Юліі Цімашэнка (БЮТ) - 23, СПУ - 22 дэпутата
Найбольш драматычныя падзеі палітычнай гісторыі Украіны часоў незалежнасці разгарнуліся падчас прэзідэнцкіх выбараў 2004-2005 гг Аб'яднаныя дэмакратычныя сілы вылучылі кандыдатам у Прэзідэнты Віктара Юшчанкі. Праўладныя структуры, пры падтрымцы Леаніда Кучмы, высунулі адзінага кандыдата ў асобе Віктара Януковіча - дзеючага Прэм'ер-міністра, былога кіраўніка дзяржадміністрацыі Данецкай вобласці. Януковіч ішоў на выбары пад лёзунгамі прадастаўлення рускай мове статусу дзяржаўнай, ўкараненне двайнога расейска-ўкраінскага грамадзянства і абапіраўся на ўсебаковую падтрымку дзяржаўнага апарату Украіны, а таксама на сімпатыю і садзейнічанні прэзідэнта Расійскай Федэрацыі. Юшчанка ж у сваёй перадвыбарнай праграме адзначаў ўкраінскага патрыятызму і дэмакратычных каштоўнасцях. Надзвычай жорсткая перадвыбарная барацьба яшчэ да саміх выбараў пазначыла палітычныя полюса Украіне: Данбас, які стаяў прычыны свайго земляка Януковіча, і Галічына, якая хацела бачыць у Юшчанка рэчаіснасці ўкраінскі ПрезиденНТА. Па выніках выбараў, які адбыўся 21 лістапад 2004, Цэнтральная выбарчая камісія аб'явіла пераможцам Януковіча (ён набраў 49,46% галасоў выбаршчыкаў супраць 46,61% галасоў за Юшчанка). Але падчас саміх выбараў было выяўлена столькі злоўжыванняў, фальсіфікацый і грубага зневажання правоў выбаршчыкаў, абураная грамадскасць выйшла на вуліцы ўкраінскіх гарадоў з пратэстамі супраць самавольства. Цэнтрам супрацьстаяння стаў Кіеўскі Майдан Незалежнасці, дзе на працягу некалькіх тыдняў працягваўся шматтысячны мітынг у падтрымку Віктара Юшчанкі. Гэтыя дні ўвайшлі ў гісторыю як Аранжавая рэвалюцыя. Нарэшце ўлада змушаная была пайсці на саступкі і пагадзіцца на яшчэ адзін тур выбараў які адбыўся 26 снежні 2004 года Віктара Юшчанкі падтрымалі цэнтральныя і заходнія вобласці, Віктара Януковіча - Поўдзень і Усход. Пад пільным назіраннем грамадскіх і міжнародных назіральнікаў фальсіфікацыі падчас выбараў былі зведзеныя на нішто. У выніку Віктар Юшчанка стаў Прэзідэнтам Украіны, набраўшы 52% галасоў выбаршчыкаў.
Беларускую