Расійскае дзяржава ў XVII - XVIII ст.
Пасля смерці цара Аляксея Міхайлавіча на троне апынулася адразу два цара Іван V і Пётр I. Аднак да 1689 г. краінай правілы іх старэйшая сястра Сафія. Усе яе спробы замацавацца на троне былі няўдалымі. Нарэшце царом Маскоўскага дзяржавы стаў Пётр I.
У перыяд валадарання Пятра былі ажыццёўлены карэнныя рэформы, якія вывелі краіну на новую прыступку развіцця і закранулі амаль усіх бакоў грамадскага жыцця
Пераўтварэнне ахапілі дзяржаўную сістэму кіравання, войска, эканоміку, культуру, побыт, сацыяльныя адносіны
Усе гэтыя рэформы ажыццяўляліся без загадзя пэўнага плана, іх спантанна, часам пад ціскам зьнешніх абставінаў, а часам з асабістай волі Пятра. Але іх стратэгічнай мэтай было дамагчыся ўваходу Расіі ў лік вялікіх дзяржаў, уплыву на ход падзей у свеце
Адным з першых мерапрыемстваў маладога цара быў працяг вайны з Турцыяй за выхад да Чорнага мора. Але здзейсніўшы два Азоўскія паходы 1695, 1696 гг. І захапіўшы крэпасць Азоў ў вусці Дона, ён усвядоміў бесперспектыўнасць гэтага напрамкі сваёй знешняй палітыкі.
Пасля паездкі ў Еўропу, Пятру стала ясна, што для дасягнення галоўнай мэты лепшым быў бы пачатак вайны са Швецыяй дзеля атрымання выхаду да Балтыйскага мора, да сусветных гандлёвых шляхоў. Пачатак вайны аказаўся няўдалым для Пятра I, яго армія была разбіта пад Нарвай, а яго саюзнікі Данія, Саксонія, Польшча пацярпелі паразу ад таленавітага шведскага караля Карла XII
Паразы толькі падштурхнулі Пятра да рашучых мер па стварэнню баяздольнай арміі і флоту. Рашучымі, часам занадта жорсткімі метадамі цар стварыў новую армію і забяспечыў яго ўсім неабходным, пабудаваўшы ваенныя мануфактуры на Урале і ў цэнтры краіны. Пералом у вайне наступіў пасля Палтаўскай бітвы, у ёй шведы на чале з Карлам XII і ўкраінскі, прыхільнікі гетмана Івана Мазепы, пацярпелі паразу
натхнёны перамогай Пётр здзейсніў авантурны Прутскі паход у валодання Асманскай імперыі, але пацярпеў сакрушальную паразу, аддаўшы туркам усё, што калі ў іх захапіў. Аднак, на фронце са шведамі яго суправаджаў поспех. Перамогі ў марскіх бітвах ў мыса Гангут (1714 г.) і выспы Гренгам (1720 г.) канчаткова схілілі Швецыю да міру. 30 жніўня 1721 г. быў заключаны Ніштадтскага свет, па якім Расея атрымала Эстляндыю, Ліфляндыю, Ингерманландию, частка Карэліі
Пасля перамогі ў Паўночнай вайне, Пётр I 20 кастрычніка 1721 быў абвешчаны імператарам, а Расія - імперыяй
Паўночная вайна адкрыла Расіі выхад да Балтыйскага мора. Набраўшы вага ў еўрапейскіх справах, зноў імперыя накіравала захопніцкія памкненні ва ўсіх напрамках.
Перамога дасталася Расіі дарагой цаной: вайна і рэформы цара каштавалі краіне чвэрці насельніцтва. Але рускія цары, як у мінулым, так і ў будучыні не лічыліся з жыццём сваіх падданых для дасягнення ўласных мэтаў.
Рэформы цара спрыялі станаўленню абсалютызму ў Расіі. Пасля смерці Пятра I яго пачынанні яшчэ недастаткова ўкараніліся, што абумовіла ў далейшым цэлую серыю палацавых пераваротаў. Барацьба ішла паміж рознымі групоўкамі дваран, якія імкнуліся замацаваць і прымножыць атрыманыя прывілеі. Пасля ўступлення дачкі Пятра I Лізаветы на пасад сітуацыя ў краіне некалькі стабілізавалася. Яна працягнула курс свайго бацькі умацоўваючы ўлада манарха ўнутры краіны і прэстыж на міжнароднай арэне. У царстваванне Лізаветы Расія ўступіла ў Сямігадовай вайне (1756-1762 гг), стаўшы вызначальным фактарам у ходзе падзей. Хоць Расея не атрымала ніякіх тэрытарыяльных набыццяў (пераемнік Лізаветы Пётр III адмовіўся ад усіх заваёваў на карысць свайго куміра Фрыдрыха II караля Прусіі) яна прадэманстравала сваю ваенную моц і ўмацавала аўтарытэт у Еўропе. Без Расеі ўжо не вырашалася ні адна важная міжнародная справа
У другой палове XVIII ст. адбываецца далейшае ўмацаванне Расіі. Гэты перыяд развіцця краіны звязаная з праўленнем Кацярыны II (1762-1796 гг), якая прыйшла да ўлады ў выніку апошняга ў XVIII ст. палацавага перавароту. Перыяд яе праўлення называюць "залатым стагоддзем" Расійскай імперыі. Унутраная палітыка царыцы ажыццяўлялася ў духу асвечанага абсалютызму. Працягвалася далейшае ўмацаванне абсалютнай улады манарха, дваране атрымалі новыя прывілеі. Аднак яе валадараньня адбілася новымі нястачамі для податнага насельніцтва: павялічыліся падаткі, сяляне былі закрепощены, ліквідаваліся любыя вольнасьці (ліквідацыя Гетманства (1764 г.), Запарожскай Сечы (1775 г.) у Украіне)
Узмацненне ўціску сялян, рабочых, казакоў прывялі да ўспышкі наймагутнай ў гісторыі Расіі сялянскай вайны пад кіраўніцтвам Е. Пугачова (1773-1775 гг), ужо другі ў XVIII ст. (Першая пад кіраўніцтвам К. Булавін 1707-1709 гг), якая ахапіла вялікія тэрыторыі Урала, Паволжа, Дона
Кацярына II праводзіла актыўную знешнюю палітыку. Галоўнымі яе напрамкамі былі: барацьба з Асманскай імперыяй за ўзбярэжжа Чорнага мора, умацаванне пазіцый на Балтыцы, ўтрыманне пад кантролем Польшчы. На ўсіх гэтых напрамках Кацярына дасягнула сур'ёзных поспехаў. У выніку двух руска-турэцкіх войнаў 1768-1774 і 1787-1791 гг Расія зацвердзілася на ўзбярэжжа Чорнага мора, ліквідавала Крымскае ханства. Нанесла канчатковае паражэнне Швецыі (1788-1790 гг), зьвёўшы яе да катэгорыі другарадных дзяржаў
прыняла ўдзел ў падзелах Рэчы Паспалітай (1772,1793,1795 гг.) важнымі дасягненнямі Расеі стала ўмацаванне пазіцый на Каўказе і ў Казахстане
У другой палове XVIII ст. завяршыўся працэс фарміравання на месцы Маскоўскай дзяржавы вялізнай Расійскай імперыі
Беларускую